1982 – 5(3/4)

afbeelding21-2.jpg
Afb. 4. – Tabel VIII van “Tacuini Sanitatis”: kruiden of groenten en hun eigenschappen;
Uitgave Straatsburg, 1531. Brussel, Koninklijke Bibliothèque Albert 1er, Inc. B 768 LP

Het is noodzakelijk om samen te brengen Tacuini Latijnen, een deel uit de 15e eeuw (Bibliothèque Nationale, Parijs, 11231 Latijnse fondsen) dat een herbarium en een tegengif bevat met respectievelijk de titel Herbularium magistri Cristiani En Antidotarium magistri Cristiani de Prachaticz. Ze zijn samengesteld volgens dezelfde methode als Tacuini Sanitatis.

Dus de Taqwim al-sihha biedt een compleet beeld van de overdracht van de wetenschappen: als drager van een deel van het Griekse erfgoed heeft hij door zijn succes bijgedragen aan de bekendmaking ervan aan de Arabische wereld, terwijl hij tegelijkertijd zijn eigen boodschap overbracht. Vervolgens vormde het, vertaald in het Latijn, een bron van waarde voor de westerse middeleeuwen. Uiteindelijk werd het aan het begin van de 16e eeuw in het Latijn gepubliceerd en vrijwel onmiddellijk in de volkstaal vertaald.

De theorieën die Ibn Butlán in de canons uiteenzet en waarvan hij de praktische toepassingen in de tabellen samenbrengt, vinden hun oorsprong in de Griekse geneeskunde. Zoals alle Arabische geneeskunde Taqwim al-sihha Wat de fysiologie betreft, is deze gebaseerd op de theorie van de vier lichaamsvochten. Deze theorie werd voor het eerst systematisch gepresenteerd in de verhandeling van Hippocrates Over de aard van de mens. De oorsprong van deze theorie moet gezocht worden in het filosofische systeem van Empedocles (5e eeuw v.Chr.), dat de vier elementen maakte de wortel van alles [[ Diels (1934), fgt. 6.]] . De proportionele verdeling van de vier lichaamsvochten in het lichaam bepaalt de toestand van het organisme: gezondheid is het resultaat van het evenwicht tussen de vier lichaamsvochten en omgekeerd veroorzaakt elke onbalans pijn of ziekte.

Het organisme van ieder individu wordt gedomineerd door een stemming en dus door de combinatie van twee kwaliteiten; deze dominantie bepaalt het temperament van elke persoon. Er zijn acht temperamenten waaraan het evenwichtige temperament moet worden toegevoegd.

Deze temperamenttheorie, al gedeeltelijk ontwikkeld in de Corpus Hippocratic werd ontwikkeld en geanalyseerd door Galenus [[Vooral in De Temperamentis, met name 1, 511-518]]; het kende een groot succes: doorgegeven aan Byzantijnse en Arabische artsen, vertaald uit het Grieks en Arabisch in het Latijn, bleef het tot ver na de middeleeuwen heersen.

In dit systeem moet de arts in geval van ziekte:

  1. analyseer de oorzaken van het onevenwicht tussen de vier lichaamsvochten,
  2. het temperament van de patiënt bepalen,
  3. Beoordeel nauwkeurig de kwaliteiten van elk waarschijnlijk element
    om in de behandeling in te grijpen.

Behandelen is het evenwicht herstellen door het toedienen van een stof – voedsel, drank, geneesmiddel – die de tegenovergestelde eigenschappen heeft van die van de stemming die volgens het principe ontbreekt. contraria contraris (Ullmann, 1978).

De Taqwim al-sihha voldoet perfect aan deze behoefte omdat het de kwaliteit, de omvang en het effect analyseert van elk van de elementen waarmee het te maken heeft. Als resultaat hiervan wordt de theorie van gemedicineerde voeding en voedselgeneeskunde ontwikkeld.

Het is nog steeds noodzakelijk om rekening te houden met de zes oorzaken die een beslissend effect op de gezondheid kunnen hebben. Volgens Galenus[[Ars Medica, XXIII.]] is het de omgevingslucht; beweging en rust; slaap en waakzaamheid; wat er wordt ingenomen; van wat wordt uitgezet of behouden; psychologische toestanden. Deze lijst werd in zijn geheel overgenomen door Arabische artsen die deze zes oorzaken soms als natuurlijk en soms als onnatuurlijk kwalificeerden. Ibn Butlån kwalificeert ze, net als Galenus, niet als natuurlijk of onnatuurlijk.

De Taqwim al-sihha is ook een getrouwe weergave van zijn tijd: de 11e eeuw. Hij assimileerde het Griekse erfgoed dat hem door voorgaande eeuwen was aangeleverd; maar de geneeskunde heeft, ook al is de basis Grieks gebleven, haar onafhankelijkheid verworven en ontwikkelt zich qua inhoud en vorm met volledige originaliteit. Deze eeuw wordt gekenmerkt door de invloed die daarop wordt uitgeoefend door al-Rãzĩ (ca. 240/854 – 312/924) en Avicenna (370/980 – 429/1037).

Zoek op de site

Zoekopdracht