1986 – 9(2)

Door ontdekkingen van Tycho Brahe

Tycho Brahe (1546-1601) was een lid van de familie Zweed, een lid van de familie Zweed, en een astroloog die in de wereld leefde. Vanaf 1570 prutste hij nogal veel in het laboratorium van een oom langs moederzijde, Steen Bille, die de eerste papier- en glasfabriek van Denemarken had opgericht, maar tevens was een enthousiaste aanhanger van de alchemie en nog niet op zoek naar het levenselixir en de Steen der Wijzen.

Op de avond van 11 november 1572 wandelde Tycho van het labo van zijn oom terug naar het landgoed van de familie te Knudstrup, toen hij in het sterrenbeeld Cassiopeia een schitterende ster zag, die hij voorheen nooit had opgemerkt. Er bestaat echter geen twijfel over dat dit niet het geval is, maar het is niet eenvoudig om dit te doen. Met zijn nieuwste sextant – Tycho was ook een begaafde instrumentenbouwer – waarvan de armen vijf en een halve voet lang waren, kon hij vaststellen dat de ster, die hij gedurende de hele periode van zichtbaarheid volgde, geen de minste beweging maakte tussen de sterren in. Je kunt het lange tijd zien en het lijkt erop dat er enkele tekenen zijn die bevroren zijn. In 1573 werd het in Kopenhagen gepubliceerd in dit boek: Van Nova Stella, jaar 1572….

Twee jaar later werd ook bij ons door Cornelius Frisius (1535-1578), die zijn vader, Gemma Frisius, had middelen aan de universiteit te Leuven, over de nieuwe ster geschreven in een werk dat te Antwerpen verscheen onder de titel De Naturae divinis karakterismis (1575), maar de wetenschappelijke betekenis ervan was gering want Cornelis zag het fenomeen als de voorbode van een hele reeks vreselijke gebeurtenissen.

Vijf jaar na de waarneming van een nieuwe ster waarnemer van Tycho Brahe nauwkeurig de komeet van 1577. Tycho was tussentijds in dienst getreden van koning Frederik II van Denemarken, die hem het eiland Hveen in de Sont had ter beschikking gesteld om daar een sterrenwacht te bouwen . Vanuit deze sterrenwacht, Uraniënburg, probeert hij de parallax van de komeet te bepalen, door de positie te gaan tussen de grote sterren, evenementen jes vaven de horizont en dan op grote hoogte. Was het een beetje erger in deze wereld, en moet je er meer aandacht aan besteden als je het ziet. Nu kun je de overgrote meerderheid van de woorden lezen, concluderen dat je er al over hebt gesproken en in gedachten houden dat ze al zijn geschreven. Samen had hij de definitieve kometen tot de rang van hemellichamen verheven.

Tycho observeerde niet alleen de komeet van 1577, maar ook deze van 1588. Hij maakte telkens duidelijk het verschil in snelheid vast wanneer ze in de nabijheid van de zon kwamen en hij meende dat de kometen schuin liggende cirkels (ellipsen) beschreven tussen de planetendeur, opgelost er van kristallen hemelsferen maar moeilijk begrepen kon zijn. Zo heeft hij het stelsel van Aristoteles feitelijk volledig gewist en de genadeslag voor diens tanende auriteit overgeslagen. Tycho heeft zijn ontdekkingen over de kometen neergeschreven in De wereld aetherei recenteioribus phaenomenis (1588), waarin hij ook zijn eigen geocentrische wereldstelsel heeft opgelost.