1986 – 9(2)

OVER HALLEY’S KOMEET
COMETAIRE GROOTHEDEN EN VERschrikkingen

André KOECKELENBERGH
Koninklijke Sterrenwacht van België
Vrije Universiteit Brussel

Overzicht

In het eerste deel van zijn artikel herinnert de auteur aan de terreur die kometen tot in de 18e eeuw veroorzaakten. Deze wijdverbreide houding verdween ongetwijfeld na deze datum, maar bij de terugkeer van de komeet van Halley in 1910 kondigden nieuwe voorspellingen niettemin verschrikkelijke catastrofes aan die zich over de hele wereld verspreidden. De auteur benadrukt de effecten van deze voorspellingen op het sociale, economische en morele leven van dit tijdperk.

In het tweede deel van zijn artikel bestudeert de auteur de aard van kometen en beschrijft hij de pogingen die zijn ondernomen om de komeet van Halley te observeren ter plaatse tijdens zijn bezoek in 1986 en beantwoordt uiteindelijk de vraag over het nut van het observeren van kometen.

Samenvatting

In het eerste deel van dit artikel staat geschreven door een auteur uit het begin van de 18e eeuw dat we het hebben gelezen en erin hebben geschreven. Deze houding verdween toen onder, maar bij de terugkeer van de komeet van Halley in 1910 doken er toch in de hele wereld opnieuw angst van vreselijke rampen op. Vanuit het standpunt van de auteur: de twee soorten uitspraken die werden gedaan over de sociale, economische en economische kant van de zaak.

In deze tweed van ons artikel, het best gepubliceerd door de auteur van het boek, is het mogelijk om het geleverde op de komeet van Halley bij haar doortocht in 1986 te vinden ter plaatse observeer je. Het einde gaat hij dieper in op het nut van waarnemingen van kometen.

Abstract

In het eerste deel van zijn essay bespreekt de auteur hoe kometen tot de 18e eeuw werden beschouwd als een bron van angst en terreur. Ondanks het feit dat deze algemene houding na deze datum in 1910 uitstierf, verspreidden zich met de terugkeer van de komeet van Halley nieuwe voorspellingen, die verschrikkelijke catastrofes voorzagen, over de hele wereld. De auteur wijst op de effecten ervan op het sociale, economische en morele leven van die tijd.

In het tweede deel van zijn essay onderzoekt de auteur de aard van de kometen. Ook legt hij de inspanningen bloot die voor het onderzoek zijn geleverd ter plaatse van de komeet van Halley in zijn terugkeer in 1986. De auteur beantwoordt uiteindelijk de vraag: wat is het nut van het bestuderen van kometen.

I

“Deze sterren vielen, nadat ze zo lang de schrik van de wereld waren geweest, plotseling
zo in diskrediet gebracht, dat niet langer wordt aangenomen dat ze zich schuldig maken aan het veroorzaken van iets anders dan verkoudheid.”
PL de Maupertuis (1698-1759).

In de eerste eeuw voor Christus vertelt Diodorus van Sicilië: "in het eerste jaar van de honderdtweede Olympiade (370 v.Chr.) kondigden verschillende wonderkinderen aan de Lacedaemoniërs hun komende vernedering aan: een brandende fakkel van buitengewone grootsheid verscheen gedurende meerdere nachten". Afschuwelijke sterren, rampzalige voortekenen, kometen hebben door hun plotselinge verschijning, hun snelle ontwikkeling en hun abnormale helderheid altijd diepe indruk op mensen gemaakt en kunnen als chronologische mijlpaal dienen zoals kroniekschrijvers ze noemen.

Het is van Newton (1643-1727) en Halley (1656-1742) dat het tijdperk van de Verlichting de ‘serene en geruststellende opvattingen van de hedendaagse wetenschap’ (A. Guillemin, 1875) kon lenen waarop astronomen van de 19e eeuw zouden vertrouwen om de kinderlijke overtuigingen uit de oudheid terug te dringen. We zullen later zien dat deze in 1910 in de wetenschap zelf de brandstof voor hernieuwde angsten vonden.

In 1667 publiceerde Stanislas de Lubienietz in Amsterdam een enorm boekdeel, de Theater Cometicum, dat de min of meer authentieke waarnemingen van kometen of soortgelijke hemellichamen samenbrengt waarvan mensen getuige zijn geweest sinds... de zondvloed. De astronoom Camille Flammarion (1842-1925) vond melding van een komeet die waarschijnlijk de eerste verschijning was van het object 1982i, beter bekend onder de naam P/Halley, de periodieke komeet van Halley. Hij merkt op dat deze komeet een van de sterren is Soms zichtbaar voor het blote oog, "is astronomisch gesproken slechts een zeer bescheiden komeet, veel inferieur aan de kometen die niet vergeten zijn uit 1811, 1843, 1858, 1861, 1882". Deze opmerking dateert uit 1910 (Astronomie, vlucht. 24, blz. 194) en bereidt observaties voor voor de terugkeer van Halley, gepland voor datzelfde jaar.

Het belang van P/Halley in de geschiedenis van de astronomie is te danken aan het periodieke karakter ervan en de gevolgen die het benadrukken van deze periodiciteit had voor de geschiedenis van het wetenschappelijk denken.[[In 1913 publiceerde Georges Bigourdan een interessante verhandeling Astronomie, de evolutie van ideeën en methoden, in de alfabetische tabel waarvan het woord komeet niet voorkomt (evenmin als meteoren, bolides, aerolieten of vallende sterren). Halley wordt acht keer geciteerd zonder de schaduw van een toespeling op de komeet die hem beroemd heeft gemaakt. Dit is des te prettiger omdat de auteur, een astronoom, zijn werk aan het schrijven was (copyright in 1911) bij zijn terugkeer in 1910, hij het publiceerde bij Flammarion, uitgever en broer van Camille, en in 1927 zal hij het publiceren. een gezaghebbende lijst van historische kometen samenstellen (Ann. Bur. des Lang.). Gelukkig is er een Geschiedenis van de astronomie door Doublet gepubliceerd in 1922, waarin meer ruimte wordt besteed aan Halley en eraan wordt herinnerd dat Voltaire (Brief aan Madame du Châtelet), Victor Hugo (De legende van de eeuwen) en Sully Prudhomme (Proeven), die polytechnicus was, vier zijn glorie. ]]