1982 – 5(1)

TWEE EEUWEN PAPIERINDUSTRIE IN HET GROOTHERTOGDOM LUXEMBURG

Walter KAEFER

Samenvatting
Twee eeuwen papiernijverheid
in het Groothertogdom Luxemburg.

De Luxemburgse papiernijverheid ontstond anno 1689 in Mühlenbach.
De laatste fabriek sloot haar duurde in 1919.

Abstract
Twee eeuwen papierindustrie
in het Groothertogdom Luxemburg.

De Luxemburgse papierindustrie begon in 1689 in het dorp Mühlenbach. De laatste fabriek sloot haar deuren in 1919.

De Luxemburgse papierindustrie ontstond aan het einde van de 18e eeuw en we merken op dat het aantal fabrieken dat daar in bedrijf werd gesteld relatief hoog was, vergeleken met de oppervlakte van het grondgebied. We moeten er ook op wijzen dat de omstandigheden gunstig waren: de rivieren zijn talrijk en de kwaliteit van het water, dat in alle seizoenen beschikbaar was, was bevredigend. Bijzondere hulde moet worden gebracht aan de leden van bepaalde families van papierfabrikanten, zoals de Lamorts, die er aan het begin van de 19e eeuw in slaagden deze industrie, die rond 1820 in onbruik was geraakt, nieuw leven in te blazen.

De bakermat van de papierindustrie in Luxemburg is het kleine stadje Mühlenbach, vlakbij de hoofdstad van het land. Hier werd in 1689 een papiermolen gebouwd door Pierre Garnier.

Pierre Garnier was van Franse afkomst en de kroniek meldt dat hij toestemming had gekregen om zes eikenbomen te vellen in de bossen van Mospelt, Kehlen, Mamer, Holzem en Bartringen ter voorbereiding op de bouw van zijn molen.

Het voorbeeld van Pierre Garnier werd gevolgd door een initiatief van de jezuïetenbroeders van het Collège de Luxembourg. Ze bouwden ook een molen in de Mühlenbachvallei. Het oprichtingsdocument dateert van 20 maart 1711.

Deze monniken bezaten daar uitgestrekte eigendommen, waaronder een landhuis genaamd “Sainte Marguerite”, grenzend aan het landgoed van Pierre Garnier.

Voor het gebruik van water uit de rivier betaalden de jezuïeten tien pond royalty's aan de ontvanger van de graaf van Chiny. Aan de andere kant waren de arbeiders die in deze fabriek werkten vrijgesteld van belastingen en hadden ze ook het recht om vodden in te zamelen in het omringende gebied en in het graafschap Chiny.

In de archieven wordt vermeld dat op 29 augustus 1689 een subsidie werd verleend voor de bouw van een papierfabriek op deze locatie, maar we weten niet of dit inderdaad hetzelfde bedrijf is.

Het jezuïetencollege telde destijds meer dan duizend studenten en de papierbehoeften van deze belangrijke onderwijsinstelling werden gedekt door de productie van de fabriek. Deze religieuze orde werd in 1773 opgeheven en de gebouwen werden tot 1776 overgenomen door de stad Luxemburg, waarna de molen tot halverwege de 19e eeuw werd uitgebaat door de familie Schmitt-Bruck.

De molen van Pierre Garnier ging in 1699 over op de familie Cheneau en werd op 1 maart 1734 verkocht aan een zekere Buisson. In 1755 nam zijn schoonzoon Pescatore de leiding van het bedrijf over, maar verkocht de installaties op 13 februari. , 1815 aan Jacques Lamort, een van de meest opmerkelijke kantoorboekhandels in het Groothertogdom. In 1842 transformeerde de firma Villeroy-Bosch de fabriek tot een aardewerkfabriek. Het werd in 1932 buiten gebruik gesteld.