1983 – 6(4)

DE BELGISCHE COMMISSIE VOOR DE GESCHIEDENIS VAN DE WETENSCHAP

Tijdens haar vergadering op 27 mei 1983 in het Paleis der Academiën in Brussel bracht de Belgische Commissie voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, ter gelegenheid van haar 50ste verjaardag, hulde aan de nagedachtenis van de acht presidenten die elkaar aan het hoofd opvolgden van het Comité, momenteel voorgezeten door Professor AG Velghe, van de Katholieke Universiteit Leuven, eredirecteur van de Koninklijke Sterrenwacht van België.

Het is namelijk vijftig jaar geleden, op 10 juni 1933, dat het Comité werd opgericht, met als doel een bijdrage te leveren aan de vooruitgang van de geschiedenis van de wetenschap in België en de officiële relaties met de Academie te verzekeren. Er waren sinds 16 december 1932 zes voorbereidende bijeenkomsten binnen de Koninklijke Academie van België nodig om tot een definitief akkoord te komen.

En op 1 juli 1933, tijdens de eerste zitting van de commissie, werden de statuten aangenomen. Deze statuten bleven ongewijzigd tot 25 januari 1957, de datum waarop het Comité besloot zichzelf rechtspersoonlijkheid te verlenen door zichzelf op te richten als een vereniging zonder winstoogmerk. De nieuwe statuten – die op geen enkele wijze de door de stichters aanvaarde beginselen wijzigden – verschenen op 2 februari 1957 in het Belgisch Staatsblad.

De acht presidenten die Prof. Velghe voorgingen waren:

1. Joseph Bidez (1867-1945), professor aan de Rijksuniversiteit Gent, lid van de Koninklijke Academie van België, een van de promotoren van Belgisch overzicht van filologie en geschiedenis. Als Hellenist bestudeerde hij vooral Griekse filosofen en de geschiedenis van de alchemie.
2. Auguste Lameere (1865-1942), zoöloog, professor aan de Vrije Universiteit Brussel, lid van de Koninklijke Academie van België, wiens bijdragen aan de geschiedenis van de wetenschap vooral betrekking hebben op de oorsprong van het evolutionisme en het werk van Darwin.
3. Paul Ver Eecke (1867 -1959), ingenieur van de Ecole des Mines de Liège, die naast zijn carrière als ambtenaar bij de Arbeidsadministratie belangrijk werk verrichtte bij het vertalen van Griekse wiskundigen.
4. Kanunnik Adolphe Rome (1889-1971), professor aan de Katholieke Universiteit Leuven, lid van de Koninklijke Academie van België, een van de verantwoordelijken voor het tijdschrift Klassieke oudheid. Hij bestudeerde vooral de geschiedenis van de Griekse wiskunde en astronomie.
5. Marcel Florkin (1900-1979), professor aan de Staatsuniversiteit van Luik. Naast zijn belangrijke werk als biochemicus zijn we hem talrijke werken in de geschiedenis van de biochemie en de geneeskunde verschuldigd.
6. Joseph Mogenet (1913-1980), professor aan de Katholieke Universiteit Leuven; hij bestudeerde met name de relaties tussen de Arabische astronomie en de Byzantijnse astronomie.
7. Jan Gillis (1893-1978), scheikundige, rector van de Rijksuniversiteit Gent, lid van de Koninklijke Academie van België. Hij bestudeerde vooral de geschiedenis van de chemie in de 19e eeuw.
8. Paul Brien (1894-1975), zoöloog, professor aan de Vrije Universiteit Brussel, lid van de Koninklijke Academie van België; zijn werk over de geschiedenis van de wetenschap betreft vooral Lamarck en Darwin.

De Belgische Commissie voor de Geschiedenis van de Wetenschappen is in het bijzonder verantwoordelijk voor de toekenning van de wetenschapsgeschiedenisprijs Dokter Frans Jonckheere, opgericht door de ouders van dokter Jonckheere ter nagedachtenis aan hun zoon. Deze driejaarlijkse prijs is bedoeld om Belgische auteurs te belonen van werk, manuscript of gepubliceerd, geschreven in het Frans of Nederlands, en dat bijdraagt aan de vooruitgang van de geschiedenis van de wetenschap (met uitzondering van de geschiedenis van de geneeskunde).

De lijst van veertig leden van de Belgische Commissie voor de Geschiedenis van de Wetenschappen werd gepubliceerd door Technologie (1982,5 (2): 19-20).