1982 – 5(3/4)

UNIVERSITAIRE MICROFILMS INTERNATIONAAL (1981)
Doctoraatsproefschriften over de geschiedenis van de wetenschap.
UMI, 30-32 Mortimer street, Londen W1 N 7RA, 10 p., tafels.

Deze catalogus kan niet worden genegeerd. De wetenschapshistoricus en de techniekhistoricus zullen een lijst vinden met proefschriften in de geschiedenis van de wetenschap (inclusief de toegepaste wetenschappen), verdedigd aan Amerikaanse universiteiten. Feit is dat de geschiedenis van wetenschap en technologie in de Verenigde Staten op zichzelf een academische status geniet. Dit is een kans voor Belgische wetenschapshistorici om het duistere plezier van bitterheid te proeven, aangezien het een Belg is, George Sarton, die de eer verdient dat hij Amerika bewust heeft gemaakt van het belang van de geschiedenis van de wetenschap en dat dit enigszins te danken is aan hem dat het doctoraat in de filosofie, geschiedenis van de wetenschap, aan de universiteit van Harvard in 1936 werd gecreëerd.

Deze catalogus is geenszins uitputtend, aangezien zij uitsluitend scripties omvat die sinds 1972 verdedigd zijn en (het is een handelsdocument) haar doel is scripties te citeren waarvan de tekst kan worden aangekocht, in de vorm van microfilms (35 mm), microfiche (alleen voor scripties na 1975) of xerografieën. Het belang ervan ligt echter voor de hand en we kunnen maar één wens uiten. Dit komt omdat in de volgende edities van de catalogus de titels nog talrijker zullen zijn en we stellingen zullen aantreffen die verdedigd worden in andere academisch ontwikkelde landen.

JC Baudet

UNIVERSITAIRE MICROFILMS INTERNATIONAAL (1981)
Doctoraatsproefschriften over filosofie.
UMI, Londen, 20 p., tafels.

Omdat we de ontwikkeling van de wetenschap en de technologische vooruitgang niet kunnen isoleren van de beweging van ideeën, is deze catalogus van filosofische stellingen voor de wetenschapshistoricus niet minder nuttig dan de voorgaande catalogus. Natuurlijk heeft een zeer groot gebied van filosofische kwesties geen betrekking op de geschiedenis van de ‘complexe’ wetenschap en technologie. Maar de wetenschapshistoricus moet de filosoof ontmoeten op grond van epistemologie. Wat de technologiehistorici betreft, zij zullen enigszins baat hebben bij het lezen van de reflecties van (vooral Amerikaanse) filosofen die, vrij recent, maar beter laat dan nooit, hebben begrepen dat technologie een universeler bruikbare sleutel is dan technologie Heilig om het eeuwige probleem van de menselijke natuur aan te pakken.

JC Baudet

INDUSTRIËLE CULTUUR IN HET LAND VAN DE HEUVELS:
Geneeskrachtige planten, cichorei, tabak (1890-1914). Studies en documenten van de Koninklijke Cirkel voor Geschiedenis en Archeologie van Ath en de regio, IV, Ath (België), 1982, 146 p., ill.

Alleen door dit werk tot het einde door te bladeren zal de lezer te weten komen (als hij zorgvuldig het onderschrift van een foto leest) dat we hier het verslag hebben van een conferentie die op 8 en 9 september 1979 in Flobecq werd gehouden. de typografie is onberispelijk, de illustraties zijn talrijk en de omslag is zelfs versierd met een vierkleurenreproductie van een zeer mooie oude reclameposter. Deze illustraties verbeteren ongetwijfeld de lectuur van deze akten, maar we zijn er niet zeker van dat de vermelding van het archiefnummer de lezer van groot nut zal zijn. Hij zou ongetwijfeld liever op de hoogte zijn geweest van de afmetingen van elk document, en de datum is veel waardevollere informatie, vinden wij: dit zijn zeer betreurenswaardige hiaten!

Zoals vaak het geval is op conferenties, zijn de teksten nogal uiteenlopend. We zullen alleen die belichten die van belang zijn voor de historicus van technologie en industrie.

In 9 pagina's, 2 grafieken en een tabel vat Gadisseur ons samen de economische situatie van het platteland van Hennuyeres in de 19e eeuw. Het is nogal onverschrokken om zo snel een eeuw van sociaal-economische transformaties te willen vertellen, maar de auteur heeft, naar mijn mening, zijn doelen bereikt. Dankzij een periodisering op basis van 1865, 1880 en 1895 blijkt dat het bijna honderd jaar duurde voordat een voornamelijk graanproducerende regio zich in de richting van de industrie ontwikkelde en de veeteelt ontwikkelde, met als onderbreking een min of meer kortstondige agro-industriële regio. speculaties (vlas, hop, koolzaad, suikerbiet, cichorei, tabak).

Delhaye-studies de plattelandsindustrieën van Flobecq . Hij wijst op het belang van emigratie (vooral naar Frankrijk) in een regio met aanhoudende werkloosheid; hij traceert met talrijke details (169 voetnoten) de pogingen om landbouwindustrieën te ontwikkelen. De burgemeester van Harveng probeerde van 1846 tot 1859 tevergeefs de linnenindustrie te redden. In 1840 richtten Antoine en Martin Jouret een witloffabriek op. Pierre Vanlangenhove richtte in 1847 een leerlooierij op; in 1857 richtte Jean-Baptiste Waegeman een tweede op. In 1834 waren er in Flobecq 4 brouwerijen en 2 distilleerderijen. Etc etc. Al deze zorgvuldig verzamelde informatie zal de auteur in staat stellen twee perioden in de sociaal-economische evolutie van Flobecq te onderscheiden. Van 1830 tot 1860, een voortdurende achteruitgang als gevolg van de ondergang van de linnenindustrie, de algemene economische context, de ontoereikendheid van communicatieroutes (…) Van 1860 tot 1914 was het het begin van de industrialisatie dankzij de spoorwegen en de lokale spoorwegen, maar vooral met de oprichting van kleine plattelandsindustrieën.

Tabaksteelt in Noord-Henegouwen wordt bestudeerd door Delcourt, die ons eraan herinnert dat Henegouwen (in de 17e eeuw) een van de eerste regio's was waar de teelt van Nicotiana zich uitbreidde.

Bettonville-Counet was betrokken dialectologisch onderzoek naar de productie van koffiecichorei in de regio Collines. Dit gaf hem de gelegenheid om de geschiedenis van de teelt van deze plant sinds de oudheid samen te vatten. De informatie die zij daarentegen heeft verzameld over de traditionele teelt en bereiding van cichorei zal van belang zijn voor specialisten in de geschiedenis van de landbouw en de ambachten op het platteland.

JC Baudet