1983 – 6(3)

LA POMPE A FEU DE LA PAIX : UNE MACHINE DE NEWCOMEN AU CHARBONNAGE DE LA LOUVIERE (1811)

André DAGANT

Samenvatting

Dit artikel over een Newcomen stoommachine werd opgesteld naar aanleiding van een uitzonderlijke bronnenverzameling : – een foto, die een bijzondere uitvoering van dit machine voorstelt, en tevens, -vóór het woord – een betoging van industriële archeologie oproept, in een tijd toen Gustave Eiffel zijn « toren » juist inhuldigde … ; – het eigen beschrijvend blad van dat stoomtuig, met zijn hele geschiedenis ; – inlichtingen over de voortbrengselen van de vervaardiger ; – het werken van deze « vuurpompen », naar aloude beschrijving ; – destijds interessante statistieken, met bijzonderheden aangaande dergelijke machines van dezelfde tijd in de provincie Henegouwen ; – andere artikelen onder de pen van ingenieurs van het mijnwezen betreffende het boren van kolenmijnen ; – plattegrond van de concessie van La Louvière ; – een korte geschiedenis van deze maatschappij ; – een nauwkeurig algemeen overzicht van die exploitatie naar een plaat, midden in de 19de eeuw ; – iemand om zaken en dingen nog naar plaats en oord te weten terug te brengen.
Kortom, de enige dergelijke synthese in België mogelijk !

Abstract

The author examines archives documents that allow the study of a Newcomen machine which was installed in 1811 in the coalfield of La Louvière. A snapshot of 1899 is the only known photograph of this machine in Belgium.

Cette synthèse archéo-industrielle puise sa justification dans la réunion exceptionnelle d’un ensemble de documents reconstituant la physionomie de cet engin: photographies, gravure panoramique du site industriel, plan de la concession, fiches historiques et descriptives, études consacrées aux problèmes rencontrés lors du percement des puits, aux caractéristiques des pompes des houillères du Hainaut. Cette documentation était certainement inespérée pour tout appareil à vapeur de l’époque napoléonienne[[ Archives de l’Administration des Mines et fonds Warocqué (Musée de Mariemont).]].