WETENSCHAP IN HET LICHT VAN HAAR GESCHIEDENIS – 2018

Zoals elk jaar organiseren de CNHS en de Bibliothèque des Riches-Claires een reeks conferenties gericht op de geschiedenis van de wetenschap.

Deze conferenties zullen plaatsvinden in de gebouwen van Riches Claires, Rijks Clairesstraat 24 in 1000 Brussel, van 18.30 uur tot 20.00 uur.

Avec le soutien de la Commission communautaire française

Programma

Dinsdag 27 februari 2018
Wie introduceerde de wetenschappelijke methode? Galileo? Lang vóór hem: Ibn al Haytam in de 11e eeuw door Jean Pestieau, emeritus hoogleraar aan de UCL, corresponderend lid van de Mexicaanse Academie van Wetenschappen.
Tussen de 8e en 13e eeuw concentreerde de vooruitgang in de natuurwetenschappen en wiskunde zich in de Perzisch-Arabische wereld.
2015 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het “Internationale Jaar van Licht en Lichtgebruikende Technologieën” ter gelegenheid van de duizendste verjaardag van het “Verdrag
van optica” van al-Hasan Ibn al-Haytham, bekend als Alhazen. Deze natuurkundige en wiskundige uit de 11e eeuw wordt beschouwd als de vader van de moderne optica en de wetenschappelijke methode. Hij oefende gecontroleerde en beredeneerde experimenten in relatie en confrontatie met de theorie.

Dinsdag 27 maart 2018
Diëtetiek, voeding en plezier. Medisch discours over voedsel in de late oudheid in het Westen (5e-6e eeuw) door Emmanuelle Raga, wetenschappelijk medewerker aan de ULB

De verschillende verhandelingen over voedsel in de late oudheid weerspiegelen de verschillende opvattingen over de relatie tussen lichaam, voeding, gezondheid, plezier en moraliteit die destijds gangbaar waren. Op het hoogtepunt van de christelijke ascese stellen hedendaagse geschreven bronnen ons in staat een glimp op te vangen van de verbanden tussen het medische discours, het morele discours en het religieuze discours bij de constructie van verschillende voedingstheorieën. Met name de representatie van vlees is symptomatisch voor de levensstijlen en ideologieën die gedurende deze eeuwen in zwang waren.

Dinsdag 17 april 2018
Het medische werk van Hildegard van Bingen door Sophie Glansdorff, wetenschappelijk medewerker bij de CNHS en wetenschappelijk medewerker bij de ULB

Decennia lang hebben de persoonlijkheid en het werk van Hildegard van Bingen (1098-1179) nieuw enthousiasme gewekt bij onderzoekers, maar ook bij een groot publiek dat nieuwsgierig was naar haar therapeutische adviezen. Twee wetenschappelijke werken, meestal genoemd onder de respectievelijke titels Physica et Causae et Curae, worden tegenwoordig aan de heilige toegeschreven. Hun plaats in het werk van Hildegard heeft echter geleid tot controverse onder historici (met name over de authenticiteit van de Causae et Curae). In deze context zal deze mededeling proberen een stand van zaken te schetsen en Hildegard opnieuw in de medische context van haar tijd te plaatsen. 

Dinsdag 22 mei 2018
Solvay en de Internationale Republiek der Wetenschappen: korte films met commentaar door Yoanna Alexiou en Kenneth Bertrams, onderzoekers aan de ULB
We spreken vaak over de ‘Republiek der Letteren’ om de dynamiek van briefwisselingen tussen 17e-eeuwse geleerden te beschrijven. Naar analogie lijken de initiatieven van Ernest Solvay aan het begin van de twintigste eeuw op een geïnstitutionaliseerde formule van wetenschappelijk internationalisme. Na de vertoning van twee korte films, respectievelijk gewijd aan de eerste Physics Council (1911) en de organisatie van de International Institutes of Physics (1912) en Chemistry (1912), zullen we praten over de ‘moderne’ wetenschap en over haar sociale, politieke en militaire kwesties.