1978 – nr. 4 – december

VAN VERZAMELING

Het museum van de Boekdrukkunst beschikte, slechts enkele jaren na zijn ontstaan, over een voldoende representatieve waaier van de technische evolutie in de 19e eeuw.

1. – Het domein van de typografie wordt voorgesteld door een pers en hout, met een mechanisme uit metal, onbeperkt onvolledig, die mogelijke dateert van het einde der 18de euw. Ze vormt de overgang tussen de pers, helemaal in hout, zoals Gutenberg ze ontwierp, en de handpersen in metal waarvan het museum vervaardigde modellen tentoongesteld: de kleine Stanhope-pers met onmogelijke tegenwicht en haar Belgische kopie in een belangrijke format, vervaardigd door de firma Jullien; twee Franse persen, met rijkelijk verminderde, die de Faam weergeven en die gekenschetst zijn door een dubbel tegenwicht; ene ervan, nl. de Gaveaux-pers dagtekent uit 1829, een stel van Belgische metalen handpersen met als merken Lejeune, Uytterelst de Vermeulen, met hun karakteristiek tegenwicht in de vorm van een zittende leeuw; een Engelse handpers waarin het tegenwicht werd vervangen door een veer, die als rol heeft de gel naar omhoog te drukken.

Fotomuseum Boekdrukkunst

Handpers, laatste van 19 stuks
Handbediende typografische pers, eerste derde van de 19e eeuw

De overgang naar de mechanisering bestaat uit een cilinderpers, van het Engelse merk Marinoni. Deze wordt in het museum omgeven door drumsmeubelen, een drumfundament, zetbakken, kasten, muziekkast, algebrakast. De uitstalramen in gang tonen klein materiaal: een visorium, lettershaken, galeien, zetsels, bladzijen in losse letters gezeten, rollen, enz.
2. – Het gebied van de lithografie, dat beperkter is, bevat een Voirin-pers met houten geraamte en rijver; een pers voor de gelegenheidsdrukwerken en een Albertpers, met elektriciteit afgenomen, en enorme waarvan de heen- en weergaande beweging door een zgn. “spoorsysteem” verzekerd wordt.
3. – Het gebied van de kopergravure is voor het moment zeer arm. Naast de antieke houten pers toont die aan Felicien Rops toebehoorde aan met welke techniek de intense persing van het papier op de koperplaat door twee zware cilinders verzekerd werd.
4. – Het gebied van het boekbandvergulden wordt voorgesteld door een houten satijneerpers. Een uitstalraam sluit deze advertentie af: het bevat voorbeelden van gebonden werken put platte en versierde ruggen, goud op sneden voorgaande werktuigen om te vergulden: verguldstempels, letterhaken, enz.