3. IN DE VROEGERE DORSSCHUUR EN MAALDERIJ IS DE (HOOGSTWAARSCHIJNLIJK) OUDSTE STOOMMACHINE VAN BELGIE BEWAARD !
Het betreft hier een vertikale gietijzeren stoommachine, met rechtstreekse aandrijving op het vliegwiel. De konstrukteur en de exakte bouwdatum zijn onbekend.
Uit archiefonderzoek[[ Gent, Rijksarchief, Provinciaal Archief 1830-1850, Aanvragen stoommachines (Machines à Vapeur, bundel 2196).]]blijkt nochtans: Op 20 mei 1840 wordt door Marcellin Vandevelde, « bourgemaître et distillateur » [[In 1845 werd deze eveneens lid van de pas opgerichte nijver-heidskamer van Landskouter, een gemeente die toen slechts één stokerij en enkele steenbakkerijen bezat …]] een aanvraag ingediend tot plaatsing van een vertikale stoommachine van 4 pk., « à l’usage de moudre son grain pour la distillerie et son menage, aussi que pour reduire en farine les pains de lin pour son usage … »
In deze aanvraag wordt nog gespecifiëerd:
« … (M. Vandevelde) déclare avoir acheté une vieille machine à vapeur d’une force de quatre chevaux qui a fonctionné à la place d’Ekkergem dans une filature de coton … » [[ Zie voetnoot (2).]]
Op de bij de aanvraag gevoegde plannen wordt de inplanting van de huidige machine aangegeven. Het technisch verslag der expertise is – jammer genoeg – niet bewaard evenmin als een tekening van de machine.
De toestemming tot plaatsing werd op 28 juli 1840 afgeleverd door de Bestendige Deputatie.
Alhoewel verroest, bestaat deze machine nog steeds. Wij vermoeden trouwens dat restauratie mogelijk is. Engelse voorbeelden tonen zulks aan [[Gaarne doen wij bij deze beroep op de technische kennis van de geïnteresseerde lezer, om na een eventueel plaatsbezoek, zijn bemerkingen te laten geworden over de mogelijkheden en kostprijzen van een dergelijke restauratie.
Vrijwilligers kunnen de schrijver van dit artikel kontakteren op zijn persoonlijk adres (Voetbalstraat 4, 9000 Gent) of via de Rijksdienst voor Monumenten- en Landschapszorg, Jozef II-straat 30, 1040 Brussel. Met dank.]] In sommige gevallen werd er gebruik gemaakt van persluchtgeneratoren om een verdwenen stoomketel te vervangen. In dit geval is echter in West-Vlaanderen onlangs een vergelijkbare samengestelde ketel geinventariseerd, welke – alhoewel recenter – het ontbrekende stuk eventueel zou kunnen komen aanvullen.
Tot slot dient gewezen op de wijze waarop de overbrenging van de drijfkracht van deze stoommachine geschiedde : net zoals bij vroegere wind- en watermolens werd gebruik gemaakt van een ijzeren drijfstang, waarop zich een houten tandwiel met kammen bevond. Bij ons weten is dit de enige plaats waar zulks voor een stoommachine nog merkbaar is.
De aandrijving van de maalstoelen werd later aangepast d.m.v. riemschijf en drijfriemen, zodat de twee methoden naast elkaar bleven bestaan.
French 
Dutch