Langs de Geraardsbergse Steenweg te Oosterzele – Landskouter, op de plaats waar deze een scherpe bocht maakt, en vlak voor het hoogste punt van de Betsberg, ligt de voormalige landbouwstokerij « Betsberg ».
De beschermingsprocedure werd op 2 december 1977 ingezet bij voorontwerplijst, volgens het dekreet ter bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten van 3 maart 1976. De gebouwen en technische installaties werden als monument voorgesteld; de omgeving als dorpsgezicht.
Deze jeneverstokerij is sedert haar ontstaan in het bezit van de familie Vandevelde, welke tevens gedurende vijf generaties het dorp van een burgemeester voorzag.
De hoeve met stokerij bestaat op deze plaats reeds sedert het einde der 18de eeuw. Op een ter plaatse bewaard flessen-etiket (dat van juist voor de tweede wereldoorlog dateert) wordt aangegeven « fondée en 1773 ». De eigenaar bewaart thans ter plaatse nog een stokerijregister uit 1794.
In de loop der 19de eeuw onderging het bedrijfje echter een aantal belangrijke technologische aanpassingen. In 1840 werd een eerste stoommachine geplaatst (cf. infra), en op dat ogenblik had het kompleks reeds grotendeels zijn huidige grondvorm gekregen. Naderhand gebeurden nog enige aanvullingen en aanpassingen: zo werden in 1927 de gebouwen aan de toegang vernieuwd (met o.m. de bouw van een « duiventoren »), en kreeg de stokerij met de aanpalende stallingen (welke tot de modernste voor die tijd mochten gerekend worden) een nieuwe siergevel.
De produktie werd in 1948 stopgezet.
Het thans nog bestaande kompleks bevat een uiterst belangrijke technische installatie:
1. EEN VOLLEDIGE STOKERIJ « OUD SYSTEEM », ca. 1924, met oudere delen. Zoals bij de meeste stokerijen en brouwerijen werd tijdens de eerste wereldoorlog de volledige koperen installatie gekonfiskeerd. Nadien werden echter de resterende delen (w.o. drijfstangen, gistkuipen en mogelijk de koeltanks) herbruikt, en met nieuwe delen – volgens de oude opstelling – aangevuld: o.a. met een distilleerkolom en een overhaalbak van de konstrukteur « Dufour Frères » te Elouges (1924). Op de verdieping bevindt zich nog een interessante gietijzeren mengbak, welke op de centrale assen-aandrijving is aangesloten.
2. DE AANDRIJVING VAN DE STOKERIJ bestaat uit een stoom- ketel en een stoommachine welke nog steeds in een behoorlijke staat bewaard zijn:
2.1. Stoomketel: Cornwall-ketel met gegolfde vuurhaard (Morisson-type), zonder stoomdom; 8 atm.; konstrukteur: Mahy Frères, Wondelgem, 1907.
2.2. De stoommachine (horizontale monocylinder) werd in 1925 of 1926 geplaatst [[ Deze verving toen een tweede vertikale stoommachine met vrije kondensatie. Konstrukteur en konstruktiedatum zijn onbekend. Gekende technische gegevens: Ø zuiger: 0,18 m; slaglengte zuiger: 0,45 m; expansie op 1/3; 70 dubbele slagen per min.; 10,5 pk bij 7 atm. (naar ter p1aatse bewaarde technische expertise door Ir. De Heem, 23.04.1898).]] De konstrukteur en de juiste bouwdatum van deze machine konden we niet achterhalen. Uit archiefonderzoek ter plaatse blijkt wel dat het hier om een derdehandse machine ging, welke eerst in de brouwerij De Clercq – Verstraete te Gent, en nadien in de textielfabriek L. Dufaye te Ronse werd ingezet.
French 
Dutch