1983 – 6(4)

HET BELGISCH KOMITEE VOOR DE GESCHIEDENIS DER WETENSCHAPPEN

Tijdens zijn vergadering van 27 mei 1983 in het Paleis der Academiën te Brussel heeft het Belgisch Komitee voor de Geschiedenis der Wetenschappen, ter gelegenheid van zijn vijftigjarig bestaan, hulde gebracht aan de nagedachtenis van de acht voorgangers van zijn huidige voorzitter, professor A.G. Velghe van de Katholieke Universiteit te Leuven, ere-directeur van de Koninklijke Sterrenwacht van België.

Het Komitee werd inderdaad vijftig jaar geleden, op 10 juni 1933, opgericht, met het doel de studie van de geschiedenis der wetenschappen in België te bevorderen, en om officiële betrekkingen met de Académie Internationale d’Histoire des Sciences te onderhouden. Er waren, sinds 16 december 1932, zes voorbereidende vergaderingen binnen de Koninklijke Academie van België nodig geweest om tot een definitief akkoord te komen.

Tijdens de eerste vergadering van het Komitee, op 1 juli 1933, werden de statuten aangenomen. Deze bleven ongewijzigd tot 25 januari 1957, toen het Komitee besloot zich rechtspersoonlijkheid te geven door zich om te vormen tot een Vereniging zonder Winstbejag. De nieuwe statuten – die evenwel in generlei mate de door de stichters vooropgestelde principes wijzigden – verschenen in het Belgisch Staatsblad van 2 februari 1957.

Een van de taken van het Belgisch Komitee voor de Geschiedenis der Wetenschappen is het toekennen van de Dokter Frans Jonckheere-prijs. Deze driejaarlijkse prijs werd door de ouders van dokter Jonckheere ingesteld om de nagedachtenis van hun zoon te eren. Hij wordt toegekend aan in het Nederlands of in het Frans geschreven werken van Belgische auteurs, in handschrift of druk, die bijdragen tot de vooruitgang van de geschiedenis der wetenschappen (met uitzondering van de geschiedenis der geneeskunde).

De lijst van de veertig leden van het Belgisch Komitee voor de Geschiedenis der Wetenschappen is verschenen in Technologia (1982, 5(2)).

De acht voorgangers van Prof. Velghe als voorzitter waren :

1. Joseph Bidez (1867-1945), professor aan de Rijksuniversiteit te Gent, lid van de Académie royale de Belgique en één der promotors van het Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis. Hij was hellenist en bestudeerde meer in het bijzonder de Griekse wijsgeren en de geschiedenis der alchemie.
2. Auguste Lameere (1865-1942), zooloog, professor aan de Université libre de Bruxelles en lid van de Académie royale de Belgique. Zijn bijdragen tot de geschiedenis der wetenschappen betreffen voornamelijk de oorsprong van de evolutieleer en het werk van Darwin.
3. Paul Ver Eecke (1867-1959), ingenieur van de Ecole des Mines te Luik. Naast zijn ambtelijke loopbaan op het Ministerie van Arbeid leverde hij belangrijk werk als vertaler van Griekse wiskundige werken.
4. Kanunnik Adolphe Rome (1889-1971), professor aan de Université catholique de Louvain, lid van de Académie royale de Belgique, en één der uitgevers van het tijdschrift L’Antiquité Classique. Hij heeft zich vooral toegelegd op de studie van de geschiedenis der Griekse wiskunde en astronomie.
5. Marcel Florkin (1900-1979), professor aan de Université de l’Etat te Luik. Naast zijn belangrijk werk als biochemicus heeft hij ook talrijke werken over de geschiedenis van biochemie en geneeskunde gepubliceerd.
6. Joseph Mogenet (1913-1980), professor aan de Université catholique de Louvain. Hij heeft vooral de betrekkingen tussen de Arabische en de Byzantijnse astronomie bestudeerd.
7. Jan Gillis (1893-1978), scheikundige, rector van de Rijksuniversiteit te Gent en lid van de Koninklijke Academie van België. Hij heeft vooral gewerkt over de geschiedenis van de scheikunde in de 19e eeuw.
8. Paul Brien (1894-1975), zooloog, professor aan de Université libre de Bruxelles en lid van de Académie royale de Belgique. Zijn wetenschappelijk-historisch werk gaat vooral over Lamarck en Darwin.